Op weg naar school

Vaak is mij (door Nederlanders en Roemenen) gevraagd of de zigeunerkinderen uit Petelea wel naar school gaan. Wanneer ik dan een teleurstellend antwoord moet geven krijg ik vaak een verontwaardigde of niet begrijpende reactie. School zou goed zijn voor de ontwikkeling van het kind. Is er in Roemenië dan geen leerplicht? Waarom zijn de ouders niet gemotiveerd. Kan ik de kinderen dan niet helpen?
Vanavond zag ik op internet (via Uitzending Gemist) de documentaire “Holland Doc: Op weg naar school”. Deze gaat over een Turkse leraar die vanuit de stad naar het platteland wordt gestuurd om daar de kinderen uit het dorp te onderwijzen. Naast de primitieve leefomstandigheden is er nog een groot probleem. De kinderen spreken geen Turks maar alleen maar Koerdisch en de leraar geen Koerdisch maar alleen Turks. Hierdoor is er een groot communicatieprobleem. Het is voor deze leraar een hele uitdaging om de kinderen naar school te krijgen, ze de beginselen van de Turkse taal te leren en te zorgen dat de kinderen dagelijks hun schoolbenodigdheden bij zich hebben.
De film was voor mij zo herkenbaar. Hetzelfde geld voor de zigeunerkinderen hier in Petelea. Ook zij beheersen de Roemeense taal niet, waardoor ze mij (maar waarschijnlijk ook de schooljuffrouw) schaapachtig aanstaren. In de film wordt door een Koerdische vader gezegd dat naar school gaan voor zijn kind gelijk staat aan een buitenlandse taal leren. Dat geld voor de zigeunerkinderen hier ook. En omdat ze de taal niet beheersen lopen ze direct een achterstand op.
In de film laten de ouders hun kind nog naar school gaan. Er heerst respect voor de meester. Hier is dat helaas niet zo en ouders laten hun kind heel makkelijk thuis. Vooral als er thuis andere (belangrijkere) werkzaamheden te doen zijn, zoals op een zusje passen of werken op het land. Dit zie je ook terug in de film. Door de zigeunerouders wordt vaak gezegd dat de schooljuffrouw slecht voor hun kind is. Er zou bijvoorbeeld geslagen worden. Nu is slaan iets wat onder geen enkele omstandigheid toelaatbaar is, maar in de film zie je ook dat de Turkse meester zijn geduld verliest wanneer zijn leerling na tien keer herhalen nog niet snapt wat hij bedoeld. Zelf kan ik me voorstellen dat het voor een leraar erg frustrerend kan zijn wanneer een leerling totaal niet begrijpt waar je het over hebt. Niet omdat het kind dom is, maar gewoon omdat hij de taal niet beheerst.
Aan het eind van de film krijgen alle kinderen een rapport. Een jongentje laat het thuis aan zijn moeder zien. Deze vouwt het direct dubbel, alsof ze het zo wil gebruiken om het vuur mee aan te maken. Het jongentje grist het rapport uit moeder handen, want de meester heeft gezegd dat het rapport niet gevouwen mag worden. Vervolgens wordt het dan maar opgeborgen in de schooltas die aan een spijker aan het plafond hang. Dit beeld was voor mij zo typerend. Ook de zigeunerouders zijn niet of weinig geïnteresseerd in wat hun kinderen buitens huis doen. Een werkje van de kinderclub wordt al niet eens door de kinderen mee naar huis genomen. En toen ik afgelopen zomer met een aantal kids naar de dierentuin was geweest, was er bij thuiskomst geen enkele ouder die vroeg wat zijn kind die dag had beleefd. Zelfs toen ik er over begon werd het onderwerp zo goed als genegeerd.
Dus voor iedereen die vragen heeft over het al dan niet naar school gaan van de kinderen uit Petelea, voor iedereen die beter wil begrijpen in wat voor omstandigheden ik werk en voor iedereen die het gewoon leuk vindt, raad ik aan: Bekijk deze uitzending.